Wycieczka Młodzieżowej Rady Miasta Ełku do Sejmu RP

Młodzieżowa Rada Miasta Ełku 8 stycznia 2008 r. odwiedziła Sejm RP. Celem wycieczki było zapoznanie się z funkcjonowaniem jednej z ważniejszych instytucji demokratycznego państwa prawa. Program wycieczki obejmował również spacer po starówce warszawskiej.

Radni Młodzieżowej Rady Miasta Ełku oraz przedstawiciele samorządów uczniowskich ełckich szkół podstawowych oraz gimnazjalnych 8 stycznia 2008 r. na zaproszenie Andrzeja Orzechowskiego - posła na Sejm VI kadencji - wybrali się na wycieczkę do Sejmu RP. Wycieczka sfinasowana została przez Prezydenata Miasta Ełku. 
Wycieczka do Sejmu dotarła w samo południe i po krótkich, acz uciążliwych czynnościach sprawdzających Straży Marszałkowskiej, młodzi ludzie po raz pierwszy w życiu znaleźli się w gamchu Sejmu RP. Oprowadzaniem wycieczek po budynkach parlamentu polskiego zajmuje się specjalna do tego celu powołana komórka Kancelarii Sejmu. 
Grupą zaopiekowała się przewodniczka. Pierwszym punktem wycieczki był Sala Posiedzeń, na której grupa poznała podstawowe informację o procesie legislacyjnym. Sala Posiedzeń powstała w okresie od maja 1925 do marca 1928 roku, a jej projektant, Kazimierz Skórewicz, doglądał osobiście wykonania najdrobniejszych nawet elementów wystroju. Z wyjątkiem jednego fragmentu marmuru belgijskiego, użytego do oblicowania ścian wewnętrznych, wszystkie inne materiały były pochodzenia krajowego. Dębowe fotele, stoły, balustradę wykonano według rysunków architekta Stefana Sienickiego, a płaskorzeźby na balustradzie oddzielającej prezydium od amfiteatru były dziełem Aleksandra Żurakowskiego. Następnym punktem był Hall Główny, na którym szybko przechadzali się różni ludzie - dziennikarze, posłowie. Jest to przestronne wnętrze przy głównym wejściu do Sejmu. Trójbarwna - biało, szaro, czarna - marmurowa posadzka hallu współgra z bielą ścian, szarością stiukowych kolumn i prostymi portalami z białego marmuru kararyjskiego. Na lewo od Hallu Głównego znajduje się wielka, prostokątna Sala Kolumnowa. To jedna z piękniejszych sal sejmowych i drugie co do wielkości pomieszczenie (600 m2). Nazwę swą zawdzięcza smukłym, symetrycznym kolumnom wspierającym sufit. Jej marmurową posadzkę zdobią piękne, kolorowe rozety z wielobarwnych marmurów i złocistego chalcedonu. Ze względu na przygotowania do 6 posiedzenia Sejmu, które planowane było na następny dzień, reszta sal i budynków Sejmu była tego dnia niedostępna. Na koniec wycieczki grupa wraz z przewodnikiem udała się na Stare Miasto.

Historia polskiego parlamentaryzmu. 

Polskie tradycje parlamentarne należą do najstarszych w Europie. W dobie rozdrobnienia feudalnego w księstwach dzielnicowych powoływano (znane od XIII w.) rady złożone z dostojników duchownych i świeckich, u których książęta zasięgali opinii w podstawowych sprawach. Zbierały się również wiece, na których książęta sprawowali sądy, ogłaszali zarządzenia i ustanowione (za zgodą rady) prawa. W miarę jednoczenia państwa zaczęto zwoływać zjazdy prowincjonalne w Wielkopolsce i Małopolsce oraz ogólnopaństwowe (m.in. za Władysława Łokietka w latach 1306, 1318, 1330, 1331). Zjazdy te po odnowieniu Królestwa Polskiego (koronacja Łokietka w 1320 r.) zaczęto nazywać sejmami walnymi (w dokumentach łacińskich —contentio generalis, parlamentum generale, dieta). Odbywały się też zjazdy prowincjonalne i ziemskie — sejmiki. Na sejmach główną rolę odgrywała rada królewska złożona z arcybiskupów, biskupów, wojewodów, kasztelanów i innych najwyższych dygnitarzy. Przybywali też urzędnicy ziemscy, sporadycznie przedstawiciele miast i kapituł. Od połowy XV w. sejm walny zbierał się, zwykle co roku, w Piotrkowie. Czasem zamiast zwoływać sejm monarcha zwoływał sejmiki prowincjonalne lub ziemskie, aby uzyskać zgodę na przedłożone propozycje; uczestniczyli w nich miejscowi dygnitarze, osoby piastujące urzędy ziemskie oraz szlachta nieurzędnicza. W 1454 r. szlachta uzyskała od Kazimierza Jagiellończyka (w Nieszawie i Cerekwicy) przywileje, że bez jej zgody król nie będzie stanowił nowych praw ani powoływał tzw. pospolitego ruszenia. Ponieważ na sejmikach, a tym bardziej na sejmach, nie mogła zgromadzić się cała szlachta, uznawano, że przybyli reprezentują także nieobecnych. 

Na przełomie XV/XVI w. wykrystalizowała się procedura zwoływania sejmu i doszło do wyodrębnienia Izby Poselskiej. Król Jan Olbracht — odmiennie niż poprzednicy — zwołał najpierw sejmiki w ziemiach i województwach (i przedłożył im swe życzenia), następnie sejmiki prowincjonalne — małopolski i wielkopolski, a na początku 1493 r. do Piotrkowa sejm walny koronny, w którym — obok rady królewskiej (później nazwanej senatem) — wzięli udział posłowie z sejmików ziemskich. Powstała w ten sposób Izba Poselska była początkowo słabsza politycznie, a także mniej liczna niż Senat. W skład sejmu wchodzili jedynie reprezentanci szlachty (w senacie zasiadali także duchowni, ale od XV w. wyższe stanowiska w hierarchii kościelnej piastowała szlachta), która stanowiła ok. 10% ogółu społeczeństwa, co było największym wskaźnikiem wśród państw europejskich. W 1505 r. uchwalono w Radomiu konstytucję Nihiil novi (zgodnie z którą król nie mógł ustanowić nic nowego bez zgody senatu i posłów ziemskich). Zapewniała ona równorzędność (w kompetencjach ustawodawczych) “stanów sejmujących" — Senatu i Izby Poselskiej; osobnym “stanem sejmującym" był król. Silna pozycja króla z czasem — na skutek kolejnych uchwał sejmowych — malała. Król przedstawiał sejmikom (w formie listu — tzw. legacji królewskiej) główne zadania stojące przed sejmem. Sejmiki (m.in. w miastach: Łęczyca, Środa, Szadek, Radziejów, Proszowice, Opatów, Urzędów) wybierały posłów (od jednego do sześciu — w zależności od wielkości i znaczenia ziemi czy województwa) i uchwalały dla nich instrukcje. Niektóre sejmiki były wspólne dla dwóch województw; wybierano wówczas podwójną liczbę posłów. Posłowie zjeżdżali się na sejmik generalny — wielkopolski w Kole, małopolski w Korczynie, skąd — po dalszych uzgodnieniach — udawali się na sejm walny. Sejmiki obradowały w kościołach bądź pod gołym niebem; sejmy odbywały się przeważnie na zamku królewskim. 

Sejm rozpoczynał się od uroczystego nabożeństwa, potem następowało powitanie króla przez posłów. Kanclerz przedstawiał intencje króla; zabierali głos senatorowie. Następnie król z senatem radzili nad sprawami wagi państwowej (zwłaszcza międzynarodowymi) i sprawowali sądy; posłowie obradowali osobno pod przewodnictwem obieranego marszałka. W sprawach największej wagi i po zakończeniu obrad posłowie udawali się do senatu i obie izby obradowały razem. Podejmowano uchwały (zwane konstytucjami sejmowymi); ich drukowane teksty (z królewską pieczęcią) posłowie zabierali, by przedstawić je na sejmikach (zwanych relacyjnymi). Rozsyłano je do urzędów grodzkich (i włączano do ksiąg grodzkich).W czasie obrad polskiego parlamentu obowiązywała — zgodnie z regułą: “co dotyczy wszystkich musi uzyskać też zgodę wszystkich" — zasada jednomyślności, do której dochodzono w drodze dyskusji; unikano głosowania, za zgodę uznawano sytuację, gdy nikt nie zgłaszał sprzeciwu, jeżeli nie udało się przekonać do zgody jakiejś opozycji, uchwałę mimo to podejmowano, a następnie grupę oponentów przekonywano na 2 wołanym specjalnie w tym celu ich sejmiku: zazwyczaj skutecznie, choć zdarzały się osobne, lokalnie obowiązujące ustalenia. W XVI w. sejm zbierał się nieregularnie, w różnych miastach: w Piotrkowie Trybunalskim, Radomiu, Lublinie, Sandomierzu, w Krakowie (na Zamku Królewskim na Wawelu). W Warszawie pierwszy sejm walny koronny odbył się po włączeniu Mazowsza do Królestwa Polskiego w 1529 r. za panowania Zygmunta I Starego. Po unii lubelskiej (1569, pod koniec panowania Zygmunta Augusta), która połączyła ściślej Polskę z Litwą, w skład sejmu weszli senatorowie i posłowie Wielkiego Księstwa Litewskiego (którzy zbierali się uprzednio na sejmik generalny litewski w Słonimiu lub Wołkowysku).Warszawa stała się stałą siedzibą Sejmu Walnego Rzeczypospolitej. Od 1572 r. Sejm obradował w Zamku Królewskim w Warszawie. Rok później ustalono (tzw. Artykuły henrykowskie — przedłożone królowi Henrykowi Walezemu), m.in. że sejm zwyczajny (ordynaryjny), zwoływany raz na dwa lata, będzie obradować sześć tygodni; przewidziano również możliwość zwoływania sejmu extraordynaryjnego (nadzwyczajnego), np. dla podjęcia uchwały o pospolitym ruszeniu (trwał dwa tygodnie). 

Na mocy konstytucji z 1673 r., wskutek nalegań przedstawicieli Litwy, co trzeci sejm obradował na terenie Wielkiego Księstwa Litewskiego, w Grodnie. Zbierały się też sejmy elekcyjne (wybór króla) i koronacyjne (głównie w Krakowie).W większości państw europejskich zgromadzenia stanowe traciły od XVI w. znaczenie, a nawet — w monarchiach absolutnych — przestały być zwoływane. W Rzeczypospolitej sejm odgrywał najważniejszą rolę w życiu publicznym: uchwalał ustawy i podatki, kontrolował skarb, wpływał na główne linie polityki zagranicznej, nadawał szlachectwo; w 1573 r. Sejm zagwarantował pokój religijny i zapewnił różnowiercom opiekę państwa. Oblicza się, że między rokiem 1493 a 1793 sejm zwołano 240 razy, a łączny czas obrad wyniósł 44 lata. Od połowy XVII w. wstrząsy polityczne oraz kryzysy gospodarcze odbiły się i na polskim parlamentaryzmie. Coraz trudniej dochodziło do jednomyślności i pojawiło się tzw. liberum veto (wolne nie pozwalam) — sprzeciw grupy albo pojedynczego posła; konsekwencje takiego protestu były fatalne, ponieważ uchwały jednego Sejmu traktowano jako całość, a sprzeciw tamował obrady i uniemożliwiał ich zakończenie uchwałami. Zrywanie w ten sposób obrad (pierwsze w 1652 r.) było często konsekwencją rywalizacji różnych grup magnackich, niejednokrotnie z inicjatywy państw ościennych. Liberum veto doprowadziło do obezwładnienia władzy centralnej i wzrostu znaczenia sejmików ziemskich, znajdujących się pod ogromnym wpływem magnaterii, która w obronie swych interesów paraliżowała próby zmian ustrojowych. W coraz bardziej szczegółowych instrukcjach sejmikowych zobowiązywano posłów do przyjmowania uchwał pod warunkiem realizowania partykularnych interesów ziem i województw. Doszło do tego, że w okresie panowania Augusta III (1733-1763) jeden tylko sejm — koronacyjny — nie został zerwany. Kryzys ustrojowy Rzeczypospolitej uświadomił warstwom oświeconym konieczność przeprowadzenia reform. Od 1764 r. rozpoczęto reformy sejmików i sejmu. W kolejnym trzydziestoleciu nie zerwano ani jednego sejmu, choć zdarzyło się, że pojedynczy poseł — w imię dobrej sprawy — przeciwstawił się większości: w 1773 r. Tadeusz Rejtan bezskutecznie usiłował przez liberum veto nie dopuścić do zgody na I rozbiór Rzeczypospolitej przez państwa sąsiednie. Sprawne funkcjonowanie sejmu osiągano skłaniając posłów do zawiązywania konfederacji. Sejm obradujący “pod węzłem konfederacji" decydował większością głosów a wówczas liberum veto nie miało zastosowania. W ten sposób obradował także sejm w latach 1788-1792 (zwany Czteroletnim bądź Wielkim). Uchwalona w 1791 r. Konstytucja 3 Maja — druga w świecie (po amerykańskiej), a pierwsza w Europie nowoczesna ustawa zasadnicza — stanowiła, że “wszelka władza społeczności ludzkiej początek swój bierze z woli narodu". Zasadzie suwerenności narodu towarzyszyło przyjęcie monteskiuszowskiego podziału władzy na ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą. Dwuizbowy sejm (Senat i Izba Poselska) miał podejmować uchwały większością głosów; wprowadzono też zasadę parlamentarnej odpowiedzialności ministrów (wotum nieufności zobowiązujące do odwołania ministra) i konstytucyjnej odpowiedzialności (przed sądem sejmowym).Sejm Wielki uchwalił również reformy dotyczące armii, skarbu i administracji publicznej. Wprowadzono do sejmu przedstawicieli miast, którzy jednak nie byli posłami lecz tzw. plenipotentami i mieli jedynie prawo zabierania głosu w sprawach miast, handlu.


Funkcje Sejmu możemy podzielić na:
ustawodawczą, 
kreacyjną, 
kontrolną. 

Podstawowym zadaniem Sejmu jest uchwalanie ustaw. Materią ustawową są w szczególności prawa, wolności i obowiązki obywateli, organizacja i zasady działania naczelnych organów państwa, określenie trybu postępowania i kontroli legalności ich działania. Ustawą o szczególnym znaczeniu jest ustawa budżetowa. W drodze ustawy Sejm upoważnia Prezydenta do ratyfikowania i wypowiadania niektórych umów międzynarodowych. Sejm podejmuje niektóre decyzje w drodze uchwały, np. zarządza referendum, uchwala wotum nieufności Radzie Ministrów.

Funkcja kreacyjna Sejmu polega na uczestnictwie w powoływaniu na niektóre stanowiska państwowe i odwoływaniu z nich. Sejm uczestniczy w tworzeniu rządu udzielając wotum zaufania powołanej przez Prezydenta Radzie Ministrów lub samodzielnie wybierając Prezesa Rady Ministrów i proponowany przez niego skład rządu. Sejm, za zgodą Senatu, powołuje Prezesa Najwyższej Izby Kontroli, Rzecznika Praw Obywatelskich i Generalnego Inspektora Danych Osobowych. Na wniosek Prezydenta Sejm powołuje Prezesa Narodowego Banku Polskiego. Sejm powołuje członków Trybunału Konstytucyjnego i Trybunału Stanu, część składu Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, Krajowej Rady Sądownictwa i Rady Polityki Pieniężnej.Funkcję kontrolną Sejm realizuje na posiedzeniach plenarnych poprzez:
- udzielanie rządowi absolutorium z wykonania budżetu państwa, 
- interpelacje, zapytania poselskie oraz pytania w sprawach bieżących kierowane do Premiera lub poszczególnych ministrów, 
- wyrażanie Radzie Ministrów wotum nieufności większością ustawowej liczby posłów na wniosek zgłoszony przez co najmniej 46 posłów i wskazujący imiennie kandydata na Prezesa Rady Ministrów, 
- wyrażanie wotum nieufności ministrowi większością ustawowej liczby posłów na wniosek co najmniej 69 posłów, 
- wyrażanie wotum zaufania - na wniosek Premiera - Radzie Ministrów większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów, 
- rozpatrywanie sprawozdań Najwyższej Izby Kontroli, Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych, wysłuchanie corocznej informacji Rzecznika Praw Obywatelskich w sprawie stanu przestrzegania wolności i praw człowieka i obywatela,
poprzez komisje sejmowe, których zadaniem w tym zakresie jest: - rozpatrywanie sprawozdań i informacji ministrów, 
- uchwalanie dezyderatów i opinii skierowanych, między innymi, do Rady Ministrów lub do jej członków indywidualnie, do Prezezsa Najwyższej Izby Kontroli, Prezesa Narodowego Banku Polskiego.
Sejm może też powołać komisję śledczą do zbadania określonej sprawy.
- poprzez posłów, którzy mają prawo uzyskiwać informacje i wyjaśnienia co do spraw związanych z wykonywaniem obowiązków poselskich, od członków Rady Ministrów, organów, instytucji i przedsiębiorstw państwowych i samorządu lokalnego.

Źródło: www.sejm.gov.pl