Wieloletnie działania samorządu miasta Ełku w dziedzinie edukacji zostały zauważone i docenione. To wielokrotnie przyznawane prezydentowi miasta Ełku oraz ełckiemu samorządowi prestiżowe certyfikaty i wyróżnienia „Samorządowy Lider Zarządzania”, a także „Samorządowy Lider Edukacji”.

Z historii szkolnictwa w Ełku, lata 1990 – 1999

Pierwszą zrealizowaną w tym okresie inwestycją była budowa Szkoły Podstawowej nr 9 na os. Konieczki, w której w kwietniu 1992 roku rozpoczęły się zajęcia szkolne dla uczniów klas I-III. Listopad natomiast przyniósł kolejne zmiany organizacyjne w obszarze edukacji. Wówczas samorząd miasta przejął od państwa przedszkola przekształcając je w miejskie jednostki organizacyjne. Kolejnym, znaczącym w sferze edukacji faktem było przejęcie w lutym 1994 r. od Kuratora Oświaty w Suwałkach zadania prowadzenia szkół podstawowych. W 1998 samorząd miasta Ełku powołał również Samorządowe Liceum Ogólnokształcące.

Końcówka lat 90. przyniosła kolejną reformę systemu edukacji, na podstawie której od 1999 r. szkoły podstawowe posiadające strukturę organizacyjną klas I-VIII zostały przekształcone w szkoły podstawowe klas I-VI. W związku z wprowadzonymi zmianami w tym też roku powstały w Ełku trzy gimnazja: Gimnazjum nr 1, Gimnazjum nr 2, a także Gimnazjum nr 3. Warto również przypomnieć, że od 1995 r., przez kilka lat funkcjonowała również w Ełku Społeczna Szkoła Podstawowa Społecznego Towarzystwa Oświatowego.

Bliżej współczesności, czyli lata 2000 - 2010

Jednym z pierwszych przedsięwzięć w obszarze szkolnictwa i edukacji w tym okresie było utworzenie w 2000 roku Gimnazjum nr 4. Od września 2000 r. rozpoczęło również działalność samodzielne Przedszkole Samorządowe nr 8. Do tej pory - od 1996 roku do 2000 r. na os. Konieczki funkcjonowały oddziały przedszkolne, jako oddziały zamiejscowe Przedszkola Samorządowego nr 6.

W 2000 roku zakończono budowę, przeznaczonego na cele edukacyjne obiektu przy ul. Parkowej. Do 2005 r. w budynku funkcjonował Ełcki Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli, a następnie działalność rozpoczęło Centrum Edukacji Ekologicznej. Tam też mieściła się także siedziba Filii w Ełku, Wojewódzkiego Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli w Olsztynie.

W marcu 2004 r. do nowego budynku szkolnego przy ul. Kolbego 11 (os. Jeziorna) wprowadziła się Szkoła Podstawowa nr 5 w Ełku – funkcjonująca dotychczas przy ul. Grajewskiej. Natomiast w roku szkolnym 2004/2005 w szkołach podstawowych rozpoczęły funkcjonowanie oddziały przedszkolne, tzw. „zerówki”, które obok przedszkoli obejmowały dzieci sześcioletnie rocznym przygotowaniem przedszkolnym.

W 2008 r. w Ełku pojawiło się pierwsze Przedszkole Niepubliczne „Promyk”. Do 2010 r. powstały kolejne: Przedszkole Niepubliczne „Jedyneczka” oraz Przedszkole Niepubliczne „Słoneczko”.

Od 2008 roku w ełckich szkołach realizowane są także projekty edukacyjne „Nasze Pasje”, a które prezydent miasta Ełku przyznaje, corocznie do dziś granty finansowe. W tym roku odbyła się już XV edycja tego konkursu.

Zmiany w ełckiej oświacie od roku 2011 do 2020

Od września 2011 r. działalność rozpoczęło niepubliczne Gimnazjum dla Dorosłych mieszczące się przy ul. Dąbrowskiego. Powstało również Niepubliczne Przedszkole Językowe (ul. Targowa). Ważnym wydarzeniem w 2012 r. było utworzenie Szkoły Podstawowej Sportowej w Zespole Szkół Samorządowych, w którym w 2015 r. rozpoczęło  działalność Gimnazjum Sportowe (zniesione później reformą edukacyjną). Od 2012 r. w Ełku realizowany jest także międzynarodowy program „Comenius Regio” mający na celu wzmacnianie europejskiego wymiaru edukacji.

W 2014 r. działalność rozpoczęły kolejne prywatne przedszkola: Przedszkole Niepubliczne „Ciekawi Świata' i Niepubliczne Przedszkole Językowe „Britiszek”. Obok przedszkoli niepublicznych w latach 2013 - 2014 powstały w Ełku także punkty przedszkolne: Niepubliczny Punkt Przedszkolny „Ciuchcia”, a następnie: Niepubliczny Punkt Przedszkolny „Pszczółka Maja” i Niepubliczny Punkt Przedszkolny Bł. Hiacynty z Fatimy Caritas Diecezji Ełckiej. W styczniu 2015 roku wpis do rejestru żłobków niepublicznych uzyskał Żłobek Niepubliczny „Puchatek”. W zakresie opieki nad dziećmi do lat 3 - w stosunku do 2008 r. - przybyły dwa oddziały żłobkowe w Miejskim Przedszkolu i Żłobku „Ekoludki” (łącznie 4 oddziały). W ciągu ostatnich pięciu lat w miejskich przedszkolach powstało 18 nowych oddziałów, w tym zamiejscowych.

Kolejne lata przyniosły dalsze zmiany w obszarze edukacji. W latach 2016 – 2020 pracowano nad wdrożeniem w naszym mieście Polityki Oświatowej Samorządu Terytorialnego (POST). Z kolei lata 2018-2019 przyniosły reformę oświatową. Nastąpiła zmiana szkoły podstawowej sześcioletniej na szkołę podstawową ośmioletnią. Gimnazja zostały włączone w strukturę szkól podstawowych. Natomiast Gimnazjum nr 2 w Eku zostało przekształcone w Szkołę Podstawowa nr 1 w Ełku. W roku 2019 mury opuścili ostatni gimnazjaliści.

Inwestycje sportowe w ełckich szkołach

W Ełku od 2012 roku wdrażany był program „Moje Boisko Orlik”, dzięki któremu ełckie szkoły podstawowe zyskały boiska typu orlik oraz boiska wielofunkcyjne. Dodatkowo z myślą o najmłodszych uczniach samorząd miasta przystąpił do realizacji programu „Radosna Szkoła”, w ramach którego w ciągu kolejnych lat, na terenie ełckich szkół podstawowych powstały bezpieczne place zabaw. Owocny w inwestycje okazał się również rok 2013, w którym m.in. do użytku została oddana nowa hala sportowo – widowiskowa przy Szkole Podstawowej nr 5. Przy Zespole Szkół Samorządowych powstała 3-torowa bieżnia oraz tor rolkowy, natomiast przy Szkole Podstawowej nr 2 - hala sportowa, która w 2014 r. wyposażona została dodatkowo w ściankę wspinaczkową. Zrealizowana została także inwestycja z projektu unijnego polegająca na budowie boiska wielofunkcyjnego z poliuretanu wraz z budyniem sanitarno-szatniowym przy Szkole Podstawowej nr 9 i Gimnazjum nr 3. W 2014 r. również Szkoła Podstawowa nr 3 i Gimnazjum nr 4 (w którym utworzony został Siatkarski Ośrodek Szkolny) zyskały boisko ze sztucznej trawy do gry w piłkę nożną. Natomiast w 2019 r. zakończyła się budowa nowej hali sportowej przy Zespole Szkół Sportowych w Ełku.

Remonty i inwestycje unijne

Przeprowadzona została termomodernizacja Zespołu Szkół Samorządowych. Inwestycja polegała m.in. na ociepleniu ścian zewnętrznych i stropodachów w budynku szkoły. Wymienione zostało również źródło energii zastąpione dwoma kotłami na biomasę. Natomiast dzięki oszczędnościom finansowym pochodzącym z realizacji projektu budowy boiska w Szkole Podstawowej nr 9 i Gimnazjum nr 3 możliwa była wymian 230 okien w obydwu budynkach.

W 2019 roku rozpoczęła się rozbudowa Szkoły Podstawowej nr 5 im. Marii Konopnickiej w Ełku. Dzięki rozbudowie w nowej części budynku powstaną sale lekcyjne i językowe dla około 500 uczniów szkoły podstawowej, na parterze natomiast będą mieścić się przedszkole dla 150 dzieci (6 grup) oraz żłobek (100 miejsc – 4 grupy).  Prowadzone są termomodernizacje budynków 4 ełckich przedszkoli (Słoneczna Ósemka, Niezapominajka, Światełko, Mali Odkrywcy) oraz 2 szkół (SP nr 3 i 9).

Szkolnictwo wyższe w Ełku

W 1999 roku utworzony został Wydział Zamiejscowy w Ełku Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku z kierunkiem studiów licencjackich: "Zarządzanie i Marketing". Obecny gmach uczelni został wybudowany trzy lata później. W 2001 roku rozpoczął funkcjonowanie Zamiejscowy Ośrodek Dydaktyczny: Wydział Prawa i Administracji oraz Matematyki i Informatyki Uniwersytetu Warmińsko – Mazurskiego w Olsztynie (Centrum Studiów Bałtyckich). W 2012 roku przekształcony w Wydział Studiów Technicznych i Pedagogicznych. Aktualnie działa w Ełku jako Uniwersytet Warmińsko – Mazurski Filia w Ełku. W ofercie kształcenia dostępne są trzy kierunki: administracja (I i II stopnia), bezpieczeństwo wewnętrzne (I stopnia), pedagogika przedszkolna i wczesnoszkolna (II stopnia). W 2006 roku w Ełku otwarty został Zamiejscowy Ośrodek Dydaktyczny Wyższej Szkoły Gospodarki w Bydgoszczy, studia I stopnia o kierunku Turystyka i Rekreacja. Natomiast Wyższe Seminarium Duchowne zostało erygowane w Ełku w 1992 r.